دستورالعمل نحوه شارژ کپسول های اطفاء حریق در کارگاه ها

1- هدف و دامنه کاربرد

 هدف از تدوین این دستورالعمل، ایجاد شرایط هماهنگ و کنترل شده در امور شارژ کپسول های اطفاء حریق درکارگاه ها و تاسیسات تحت پوشش شرکت می باشد.

2- مسئول اجرا :

 مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده دفاتر پشتیبانی کارگاه و مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن با واحد ایمنی بهداشت ( کارشناس HSE سایت )می باشد.

3– توزیع نسخ :

3-1- نسخه اصل نزد واحد ایمنی بهداشت

3-2- نسخه تحت کنترل به نماینده مدیریت

3-3- نسخه تحت کنترل دفاتر پشتیبانی ساختمان ها و کارگاه ها

4- شرح دستور العمل:

واحد پشتیبانی دراجرای این دستورالعمل اقدامات لازم را بعمل می آورد و واحد ایمنی بهداشت( کارشناس HSE ) به شرح زیر کپسول های اطفاء حریق را کنترل و تحویل گرفته وصورت حساب پیمانکار را تائید می نماید .

     نحوه کنترل و تحویل گرفتن کپسول های اطفاء حریق:

کپسول های اطفاء حریق مورد استفاده در کلیه کارگاه های تحت پوشش شرکت فراب، می بایست بر اساس موارد زیر کنترل و از پیمانکار شارژ کننده تحویل گرفته شود .

1-  ظرفیت : ظرفیت کپسول های مورد استفاده در کارگاه ها متناسب با  نوع کپسول ،محل استقرار و نوع کاربرد احتمالی به شرح جدول زیر می باشد .

                              جدول وزن خاموش کننده ها

ردیف	وزن ماده خاموش کننده	واحد به کیلو گرم
1	1-3	کیلو گرم
2	3-6	کیلو گرم
3	6-9	کیلو گرم
4	9-10	کیلو گرم
5	بالاتر از 10	کیلو گرم

 

2-   فشار تخلیه :کلیه خاموش کننده ها بایستی تحت فشار معینی به سوی حریق پرتاب گردند تا کارایی و اثر لازم را داشته باشند که این فشار در حدود 100psi یا 7atm می باشد .

3-  طول پرتاب :در خاموش کننده های دستی هرچه طول پرتاب مواد خاموش کننده بیشتر باشد نیاز به نزدیک شدن به حریق کمترمی باشد. طول مناسب پرتاب برای تمام انواع کپسول 2-7 متر می باشد .

4-   در صد تخلیه :

میزان تخلیه مواد اطفاء کننده داخل کپسول از اهمیت زیادی برخوردار است .در صد راندمان استفاده از مواد خاموش کننده یکی از مشخصه های مهم هر دستگاه می باشد. در صد تخلیه در خاموش کننده های پودر ی حداقل85%  و در خاموش کننده های آب،کف و CO2 حداقل 95% در صد می باشد .این بدین معنی است که در نوع اول 15% و در نوع دوم حداکثر 5% مواد خاموش کننده بعد از تخلیه می بایست در داخل مخزن باقی بماند .

5-   زمان تخلیه :

بدلیل رشد تصاعدی حریق و نیاز به تاثیر مواد خاموش کننده برآن ، سرعت عمل در اطفاء حریق بسیار مهم است .از این رو زمان مناسب برای تخلیه مقدار معینی از مواد اطفاء کننده بطور تجربی به شرح جدول زیر پیشنهاد شده است . قابل توجه اینکه کاهش بیش از حد زمان تخلیه مطلوب نیست چون که زمان ماند مواد خاموش کننده بر روی حریق کاهش یافته و ممکن است شعله بازگشت نماید .

                                  جدول مدت زمان تخلیه مواد خاموش کننده

ردیف	وزن ماده KG	حجم ماده LIT	حداقل زمان تخلیه طق استاندارد ایران بر حسب ثانیه	حداقل زمان تخلیه طق استاندارد انگلیسی بر حسب ثانیه
1	1-3	1-2	8	6
2	3-6	3-6	10	9
3	6-9	–	10	–
4	6-10	6-10	–	12
5	بالاتر از 10	بیش از 10	–	15
6	14-19	–	10	–

6-   مشخصات فنی :

کلیه متعلقات کپسول های خاموش کننده باید متناسب با نوع استفاده و مواد خاموش کننده درون آن ، قابلیت و استحکام کافی را از نظر مقاومت در برابر خوردگی ، فشار ، زنگ زدگی و امثال آن داشته باشند . و بدنه کپسول ها می بایست توسط شرکت شارژ کننده تحت آزمایش هیدرو استاتیک قرار گیرد و سلامت فنی بدنه کپسول می بایست توسط شرکت شارژ کننده گواهی گردد. (معمولاً بافشاری معادل دو برابر فشار عمل کپسول را آزمایش می کنند .) 

7-   مشخصات سر لوله پاشنده :

تمام کپسول های اطفاء حریق 3 کیلو گرمی و بالاتر می بایست دارای شیلنگ و نازل باشند .و طول شیلنگ نباید کمتر از 80% ارتفاع خاموش کننده باشد و جنس نازل باید طوری باشد که با مواد خاموش کننده واکنش ندهد و همچنین نباید تحت فشار دائم ( بعد از شیر تخلیه تعبیه گردد) باشد .

8-   علائم و بر چسب ها :

کلیه خاموش کننده ها بایستی دارای علائم و مشخصات سازنده بوده ورنگ  آنها معمولاً قرمز و دامنه عمل و کد مربوطه برروی آن حک یا با بر چسب دائمی الصاق شده باشد .در جدول زیر کد، رنگ بدنه و مواد داخل کپسول اطفاء حریق ارایه می گردد.

                                           جدول کد ورنگ خاموش کننده ها

ردیف	محتوی کپسول	کد حریق مرتبط برای اطفاء	رنگ بدنه
1	آب	A	قرمز
2	کف	A-B-C	قرمز با باند آبی
3	پودر شیمیائی	A-B-C	قرمز با باند سفید
4	پودر خشک	D	قرمزبا باند سفید
5	پودر مرطوب	F	قرمزبا باند کرم
6	CO2	A-B-C-E-F	قرمزبا باند سیاه
7	هالون	A-B-C-E-F	قرمز باباند زرد

9- خاموش کنندگی :

1-   پودر شیمیائی در حریق بنزین هر 2 کیلوپودر می بایست یک متر مربع حریق را اطفاء نماید .

2- هر KG 68/0کیلو گرم CO2  بایدیک متر مکعب فضای مشتعل را اطفاء نماید .و این مقدار تا KG 5/1 کیلوگرم ممکن است افزایش یابد.

3-   به ازای هر متر مکعب فضای مشتعل می بایست حداقل 150 الی205 گرم مایع هالون در نظر گرفته شود .

10- نحوه بازرسی کپسول های اطفاء حریق :

1-   داغی قطعات تعویضی کپسول های اطفاء حریق از پیمانکار شارژ کننده گرفته شود.

2-   بررسی وضعیت فیزیکی خاموش کننده ها .

3-   نتیجه تست هیدرواستاتیک کلیه کپسول ها طی نامه ای از طرف پیمانکار ابلاغ گردد.

4-   هدف از بازدید کپسول ها اطمینان یافتن از عملکرد موثر وایمن خاموش کننده در موقع بروز حریق می باشد.

5-  پیمانکار شارژ کننده کپسول های اطفاء حریق می بایست با هماهنگی و احد HSE آموزش اطفاء حریق بر گزار نموده و از کپسول های تاریخ گذشته برای این منظور استفاده نماید .

6-   سیم پلمب به گونه ای باشد که در مواقع ضروری به راحتی بریده شود .

7-   کپسولهای اطفاء حریق هنگام تحویل به صورت گزینشی وزن شود.

8-   درجه فشار سنج کپسول ها به صورت چشمی کنترل شود.

9-   کارت شارژ بر روی کپسول ها الصاق گردد.

10-بازدید ماهیانه از کلیه کپسول ها ی اطفاء حریق غیر از CO2 که هر 6 ماه یکبار می بایست بازرسی گردد.

11- بازرسی سالیانه برای اطلاع از کیفیت و کمیت مواد خاموش کننده و در صورت نیاز شارژ مجدد.

12-  تست هیدرو استاتیک هردوسال یکبار برای اطمینان از سالم بودن بدنه کپسول ها انجام شود.

13- خاموش کننده بعد از استفاده بلافاصله باید شارژ شده و در محل خو د مستقر گردد .

14- مانور حداقل هر 6 ماه یکبار طبق آیین نامه می بایست انجام شود وکلیه افراد لازم است در مانور شرکت نمایند .

15-  در کارگاه هائی که افراد آتش نشان دارند هر ماه یکبار مانور برگزار گردد و کارگاه هائی که افراد آتش نشان ندارند بطور تدریجی کلیه افراد اموزش آتش نشانی ببینند و همچنین کلیه نگهبانان در این زمینه اموزش دیده باشند .

16-هنگام جمع آوری کپسول های اطفاء حریق برای شارژ می بایست به جای آنها کپسول جایگزین مستقر نمود.

17- دوره بازرسی خاموش کننده ها بعد از نصب هر ماه یکبار است و در هر بازرسی موارد زیر بایستی بازرسی گردد.

18-کپسول اطفاء حریق در محل استقرار تعیین شده قرار داده شود .

19- مانعی در مسیر دسترسی به کپسول اطفاء حریق وجود ندشته باشد.

20- راهنمای عمل خاموش کننده بررو ی کپسول یا در کنار آن نصب شده باشد.

21- پلمب خاموش کننده باز نشده باشد .

22- وزن خاموش کننده مشخص گردد، معمولاً مقدار وزن کل باید برابر مقدار درج شده بر روی کپسول باشد .

11- اشکالات و معایب کپسول های اطفاء حریق :

سیلندر :

1-   وجود خوردگی، پوسیدگی و آسیب های مکانیکی که در این صورت کپسول می بایست از رده خارج گردد.

2-   وضعیت نامناسب رنگ که می بایست مجدد رنگ شود .

3-   وجود تعمیرات در بدنه (جوشکاری، لحیم کاری و غیره …) که باعث از رده خارج شدن کپسول می شود.

4-   آسیب دیدن رزوه ها ی محل اتصال شیر به بدنه کپسول که باعث از رده خارج شدن کپسول می گردد.

5-   شکستگی آویز یا دسته حمل کپسول که باعث از رده خارج شدن کپسول می گردد.

نازل یا شیپورک :

1-   تغییر شکل ، آسیب دیدن یا شکستن نازل که می بایست تعویض گردد.

2-   مسدود شدن خروجی نازل که می بایست تعویض گردد.

3-   آسیب دیدن رزوه ها ( خورده شدن ،فرسوده شدن) که می بایست تعویض گردد.

4-   فرسوده شدن نازل ( ترک و شکستگی ) که می بایست تعویض گردد.

 

لوله ها و متعلقات :

1-   آسیب دیدن لوله ( بریده شدن ، ترک یا شکستگی یا پاره شدن ) که می بایست تعویض گردد.

2-  آسیب دیدگی محل اتصال شیلنگ به کپسول یا اتصالات گردان ( شکستگی یا خوردگی ) که می بایست تعویض گردد.

3-   آسیب دیدن رزوه ها ( خورده شدن ، فرسوده شدن ) که می بایست تعویض گردد.

4-   لوله داخلی از کوپلینگ بریده شده باشدکه می بایست تعویض گردد.

5-  عدم هدایت الکتریکی بین کوپلینگ ها ( فقط برای CO2 ) که می بایست تعویض گردد.(به منظور کاهش خطر ناشی از شوک الکتریسیته ساکن در حین تخلیه کپسول)

ضامن شیر :

1-   ضامن شیر فاقد آسیب دیدگی از قبیل ( خم شدن ، خورده شدن یا پیچیدن ) باشد.

2-   ضامن به نحو صحیح در محل خود قرار گرفته باشد.

فشار سنج :

1-   فشار سنج فاقد آسیب دیدگی از قبیل( بی حرکت بودن ، گیرکردن ، فقدان عقربه) باشد.

2-   فشار سنج تغییر شکل نداده باشد و دارای شیشه سالم باشد.

3-   اعداد و شماره ها خوانا وفاقد محو شدگی باشد.

4-   فشار سنج فاقد خوردگی و رزوه های آن سالم باشد.